Het Belgische techlandschap ontleed

Hoe klein en gefragmenteerd België ook is, het is een vruchtbare bodem voor innovatie geworden en de thuisbasis van een gezond en zich ontwikkelend ecosysteem voor technologische start-ups en investeringen. Syndicate One, Bain & Co en Sofina hebben de handen in elkaar geslagen om een uitgebreid rapport op te stellen dat actuele feiten en cijfers combineert met input van veel van de toonaangevende ondernemers en investeerders, om de kansen en uitdagingen voor vooruitgang voor het Belgische Tech-ecosysteem aan het licht te brengen. Dit moet een solide, jaarlijkse benchmark bieden over de ‘State of Belgian Tech’. We vatten de belangrijkste conclusies voor je samen.

Er zijn verschillende bemoedigende tekenen om te concluderen dat het Belgische start-up en ecosysteem op een gezonde en duurzame manier aan het groeien is. Enerzijds is er een algemene consistente toename in financiering voor – vooral startende – technologiebedrijven en scale-ups, ondanks een wereldwijde reset die ons ’terug naar normaal’ bracht na een periode van crisis. Met bijna 500 miljoen euro aan kapitaal dat al in Belgische start-ups is geïnjecteerd in de eerste helft van 2024 verloopt het herstel sneller dan in Europa in zijn geheel. Bovendien kent het Belgische tech-ecosysteem een aanzienlijke toename in:

· Early-to-late-stage VC-financiering;
· Gemiddelde transactiegroottes (verdrievoudigd in seed- en Series B-fase in de afgelopen jaren);
· Participatie van buitenlandse investeerders (gemiddeld 66% sinds 2020);
· Voortdurende fondsenwerving door lokale durfkapitalisten;
· Unicorns van eigen bodem zoals Odoo, Collibra, team.blue en Deliverect.

Meer investeringen in Vlaanderen

Als we naar de regio’s kijken, zien we dat Vlaamse start-ups historisch gezien een groter van het totale investeringsvolume (52%), terwijl Brusselse start-ups een gewichtige 31% van het cumulatieve kapitaal aantrekken, ondanks het feit dat ze slechts 17% bijdragen aan het BBP van België. De wereldwijde stijging van de financiering van artificiële intelligentie sijpelt ook door naar België. AI-bedrijven waren goed voor meer dan 70% van het geïnvesteerde kapitaal in de eerste helft van 2024. Cruciaal is dat dit samengaat met toegenomen optimisme van zowel ondernemers als investeerders. België ziet een onmiskenbare toename van waarde toevoegende angel investors, incubators, accelerators, start-upstudio’s, fysieke hubs, industrie-evenementen, netwerkinitiatieven, ondersteuningsprogramma’s, sectorspecifieke gemeenschappen, ambassadeurs … Het vliegwiel begint duidelijk sneller te draaien over de hele linie en het tempo zal de komende jaren alleen maar toenemen.

Verder rijpen

Het onderzoek brengt ook duidelijkheid op een ander niveau: het Belgische tech-ecosysteem is nog klein in vergelijking met zijn gelijken in Europa en de VS, en duidelijk nog vroeg in zijn rijpingsproces. Eén statistiek om dit aan te tonen: financieringsrondes in een vroeg stadium waren goed voor ongeveer 77% van het kapitaal dat werd opgehaald door Belgische startende technologiebedrijven, tegenover slechts 42% in Europa in dezelfde periode. En hoewel de groei veerkrachtig blijkt in vergelijking met Europa in zijn geheel, is er nog ruimte voor versnelling. Met name grotere financieringsrondes in een laat stadium en exits die met 22 geregistreerde transacties in H1 2024 nog steeds dun gezaaid zijn. Exits en schaalvergrotingen geven ecosystemen van elke omvang een enorme impuls, zoals blijkt uit andere kleine Europese landen, en moeten dus worden aangemoedigd en gestimuleerd als bron van liquiditeit, ervaren talent, investeringskapitaal van business angels …

De volgende stap zetten

In de enquête geven Belgische oprichters van start-ups duidelijk aan dat de schaarste aan talent momenteel hun grootste zorg is, en dat het vermogen om (vooral senior) talent aan te werven, te behouden en te belonen voor hen van cruciaal belang is. In dat opzicht is het belangrijk om te erkennen dat België nog ruimte heeft voor groei. Een van de belangrijkste aandachtspunten is de vergoeding van operatoren die oprichters helpen om hun bedrijf op te schalen. Dit omvat zaken zoals aandelenplannen voor werknemers (ESOP’s), ondersteuningsmechanismen en instrumenten zoals startvisa waarmee bedrijven internationaal talent kunnen aantrekken. Op die fronten kan België nog veel leren van meer mature technologie- en investeringsecosystemen, met inbegrip van zijn buurlanden Frankrijk (La French Tech), het Verenigd Koninkrijk (Tech Nation), Duitsland (Future Fund) en Nederland (Techleader). Er is een duidelijke, onvervulde behoefte aan afstemming van de huidige gefragmenteerde ondersteunende structuren en publieke financieringsmogelijkheden en een actievere rol van bijvoorbeeld pensioenfondsen bij het stimuleren van de innovatiecapaciteit van België.

Belangrijkste bevindingen

Tot slot nog enkele extra cijfers om deze conclusies te ondersteunen:

• In H1 2024 zal het totale bedrag dat geïnvesteerd wordt in Belgische techstart-ups bijna meer dan 500 miljoen euro bedragen, tegenover 424 miljoen euro in het volledige jaar 2023, wat het ecosysteem klaarstoomt voor een potentieel recordjaar;
• Het gemiddelde geïnvesteerde bedrag per ronde per fase is gestegen; verdrievoudiging bij seed- en Serie B-fase, en meer dan verdubbeld in de Series A-fase tussen 2018 en 2024 tot nu toe;
• De wereldwijde daling van de financiering na de pandemie was meer uitgesproken in België in vergelijking met Europa (-59% in 2022 tot -39% in 2023, respectievelijk), maar het Belgische Tech-ecosysteem slaagde erin zich sneller te herstellen in 2024 tot nu toe.
• Als we inzoomen op het type Belgische techbedrijven dat de afgelopen jaren financiering heeft aangetrokken, bedraagt het totale investeringsvolume 52% voor de categorie software, tegenover 48% voor hardware;
• Tot nu toe zijn er vier ‘unicorns’ (bedrijven met een waardering van 1 miljard dollar of hoger) in België: team.blue, Collibra, Odoo en Deliverect.
• Het aandeel van buitenlandse investeerders was groter dan dat van Belgische investeerders voor elk geanalyseerd jaar tussen 2018 en H1 2024 en bedroeg gemiddeld 66% sinds het jaar 2020;
• De wereldwijde toename van financiering voor artificiële intelligentie sijpelt ook door naar België; AI-bedrijven waren goed voor meer dan 70% van wat er geïnvesteerd werd in H1 2024, terwijl AI-financiering tot 2022 slechts een klein aandeel had.
• Ongeveer 25% van de respondenten benadrukte de strijd om talent als grootste uitdaging, met ‘Inkomstengroei & schaalvergroting’ op de tweede plaats met 13%;
• Iets meer dan 50% van de respondenten biedt momenteel aandelenplannen (ESOP’s) aan werknemers, waarbij 13% aangeeft van plan te zijn binnenkort aandelen aan te bieden.