Samen’scholen’

Wachtlijsten voor het technisch en beroepsonderwijs in een krappe arbeidsmarkt zijn de zoveelste domper op het onderwijsverhaal. Willen we leren en onderwijs opnieuw hun emancipatorische karakter geven, dan moeten we samen’scholen’, samenscholen tussen scholen over netten en koepels heen, met technologie-aanbieders en bedrijven. 

De wachtlijsten in het technisch en secundair onderwijs is de zoveelste wake-up call om meer in te zetten op een betere samenwerking tussen scholen onderling en met het bedrijfsleven. Het is een gekend en veelvoorkomend verhaal: meer dan 3.000 openstaande vacatures in het onderwijs, vooral voor praktijkleerkrachten, jongeren in overvolle studiezalen, en leerlingen die bijles volgen of in de wachtrij gaan staat voor logopedie. Andere ouders kopen logins voor online studieplatformen om jongeren toch maar maximaal kansen te geven.

Dat die toegang niet gelijk verdeeld is, zorgt ervoor dat er nieuwe breuklijnen ontstaan. Dan lijkt het invoeren van de maximumfactuur een oplossing te zijn om die breuklijnen tegen te gaan, omdat bijvoorbeeld eerder technische richtingen niet gekozen worden door jongeren omwille van de investeringskost of omdat andere schooluitstappen geschrapt worden. Pleiten voor een collectieve vermindering heeft geen nut, dat zal enkel de ongelijke toegang tot andere opties nog vergroten.  Anders investeren, samenscholen is des te meer de weg vooruit.

Als kenniseconomie kunnen we niet voorbijgaan aan het belang van fundamentele kennis en kennisoverdracht. Zonder het belang van instructie te negeren: er zijn heel wat gevalideerde technologietools ontwikkeld die het ‘drammen’ van hoeveelheid kennis een oneindig aantal keren kunnen nabootsen, rekening houdend met de foutenmarge van de leerling. Het belang van basisregels in wiskunde en taal, en het uit het hoofd leren van feiten kunnen hierdoor ondersteund worden. Ook in het meer praktijkgerichte onderwijs kunnen technische vaardigheden in gesimuleerde contexten een oneindig aantal keren aangeleerd worden. Technologie niet als vervanger, maar ondersteunend aan de leerkracht.  Stel daarom de belasting op technologische leermiddelen gelijk aan schoolboeken of promoot gecombineerde sets van leermateriaal.

Niet enkel technologie werkt complementair. Vanaf 1 september kunnen bedrijven onderdelen van lessen overnemen aan de hand van een dienstovereenkomst met scholen. Het gaat hierbij niet enkel om het doorgeven van up-to-date kennis van nieuwe technieken of technologieën, maar ook om het opnemen van onderdelen binnen het algemeen secundair onderwijs. Daarnaast bieden bedrijven ook een arsenaal aan samenwerkingsvormen aan die nog veel breder ingezet kunnen worden in het onderwijs, gaande van gastlessen, bedrijfsbezoeken en cases, tot stages en duaal leren. Verhoog daarom het aantal opleidingen waarin stages of samenwerkingen met bedrijven aan bod kunnen komen.

In veel regio’s in Vlaanderen zijn er te kleine klassen, worden jongeren aangespoord om voor een andere richting te kiezen wegens gebrek aan infrastructuur en/of te grote investeringskost. Kleine klassen binnen het katholiek onderwijs, het gemeenschapsonderwijs of het provinciaal onderwijs allemaal in dezelfde regio hebben een sterke impact, zeker voor bepaalde richtingen met werkzekerheid. Pas de financiering aan, niet langer het financieren per leerling alleen, maar beloon scholen voor samenwerking met betrekking tot het aanbod van richtingen die nu dreigen afgeschaft te worden.

De dalende posities in de rankings zijn gekend, ernaar blijven kijken en hopen tot er beterschap komt, heeft weinig zin.
Een oproep om van het schooljaar 2023-2024 het samenschooljaar te maken heeft des te meer zin. ■

Vickie Dekocker
Senior Expert Onderwijs-Arbeidsmarkt  Agoria Vlaanderen