Wie niet rapporteren wil, moet voelen

Ontwikkelingen in de procesindustrie zullen in 2025 niet alleen getekend worden door technologie en de voortdurende zoektocht naar marges en efficiëntie. Dit jaar ligt de focus evenzeer op rapportering en transparantie. Een grote stap naar compliance, jazeker, maar wie innoveert en digitaliseert opent tegelijk de poort naar een concurrentieel voordeel en meer betrokkenheid van medewerkers op de werkvloer. Datatransparantie en -toegankelijkheid zijn meer dan ooit de sleutels tot succes.

De procesindustrie maakt ingrijpende veranderingen door. In januari 2025 trad de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) in werking als onderdeel van de Green Deal. Die dwingt industriële spelers om transparant te rapporteren over hun CO2-uitstoot en milieu-impact. Ook het garanderen van de voedselveiligheid is een belangrijke drijfveer voor deze transparantie. Dit zorgt voor een verschuiving: bedrijven streven nog steeds naar maximale output, maar hechten nu ook waarde aan beter inzicht in hun productieomgeving. Voor velen nog een uitdaging. Data worden wel al langer verzameld, maar vaak op papier of in gesloten systemen, wat analyse bemoeilijkt. Die architectuur moeten velen nu gaan ombuigen om transparant over hun operationele data te kunnen rapporteren.

Compliance hoeft niet de enige beweegreden hierachter te zijn. Transparantie zorgt voor een geoptimaliseerde bedrijfsvoering. Wie bijvoorbeeld moet rapporteren over het energieverbruik, kan die kennis meteen gaan benutten om dat verbruik te verlagen en de efficiëntie te verhogen. Daarnaast biedt het perspectief voor de relatie met de klant, want ook zij verwachten steeds meer duidelijkheid in de afkomst, bestanddelen en processen achter de producten die ze afnemen. Dat kan alleen door productie- en procesdata toegankelijk te maken. Niet alleen voor technische profielen, maar voor zowat iedereen. Medewerkers willen relevante data om vanuit eigen expertise of ervaring geïnformeerde beslissingen te nemen of voorspellingen te maken.

Deze trend houdt ook een cultural shift in. Door werknemers op de productievloer toegang te geven tot data, voed je een gevoel van ownership. Dat leidt tot een sfeer van innovatie en empowerment. Wie mee aan de knoppen zit, voelt zich betrokken. Een ‘open by default’-benadering als de nieuwe norm dus. Deze openheid bevordert samenwerking en innovatie in alle lagen van de organisatie, wat doorslaggevend is in tijden van toenemende concurrentie en kostendruk. Geïnformeerde medewerkers kunnen proactief handelen en bijdragen aan procesverbeteringen. Bedrijven die nog vasthouden aan een beperkte toegang tot data zullen merken dat ze kansen missen op het gebied van innovatie en efficiëntie.

Een derde trend is de integratie van externe factoren in automatiseringsprocessen. Waar traditionele controle-loops louter interne productie- en procesdata in rekening brengen, zullen steeds vaker externe indicatoren zoals weersvoorspellingen, energieprijzen en -verbruiken en grondstoffen ingecalculeerd worden. Vergelijk het met de verwarming bij je thuis. Een standaardthermostaat regelt de temperatuur louter op basis van ingestelde waarden. Voeg je echter geavanceerde parameters toe zoals verwachte zonneschijn, kun je de verwarming veel preciezer gaan afstellen en zo besparen op je afrekening. Datzelfde principe zien we nu doordringen in de procesindustrie. Bedrijven die deze externe variabelen effectief weten te integreren, kunnen niet alleen kosten besparen, maar ook duurzamer en flexibeler opereren. 

Het huidige wankele economisch en geopolitiek klimaat stelt het belang van digitalisering scherp. In Europa is de noodzaak om productie lokaal en duurzaam te houden groot, en digitalisering is een belangrijke hefboom om die efficiëntie en marge te waarborgen. Innovatie moet daarbij niet beperkt blijven tot een kleine afdeling, maar moet doorgedrongen zijn in de hele organisatie. Bedrijven die dit begrijpen en omarmen, zullen de leiders van morgen zijn. 

Jeroen Coussement
CEO en medeoprichter Factry